Op 22 novem­ber 2021 is door het demis­si­o­nair kabi­net een wets­voor­stel ‘Tij­de­lij­ke wet ver­bre­ding inzet coro­na­toe­gans­be­wij­zen’ inge­diend. Dit maakt het moge­lijk om het coro­na­toe­gangs­be­wijs (CTB) ook op de werk­vloer in te zet­ten als dat nood­za­ke­lijk wordt geacht voor de ver­min­de­ring van het ver­sprei­den van het coro­na­vi­rus. Een ver­gaan­de maat­re­gel zo lijkt het, maar wel een die het demis­si­o­nair kabi­net onver­mij­de­lijk acht in ver­band met de ver­slech­te­ren­de epi­de­mi­o­lo­gi­sche situ­a­tie.

Hui­di­ge situ­a­tie
Op dit moment geldt een toe­gangs­maat­re­gel in de vorm van een QR code alleen voor bezoekers/klanten van een loca­tie in een van de vol­gen­de sec­to­ren: cul­tuur, eve­ne­men­ten, geor­ga­ni­seer­de jeug­dac­ti­vi­tei­ten, hore­ca of sport. De nieu­we uit­brei­ding zou onder ande­re bete­ke­nen dat werk­ge­vers bin­nen deze sec­to­ren ook van hun werk­ne­mers een QR code moe­ten ver­lan­gen bij het wer­ken op loca­tie. Iets wat op dit moment niet moge­lijk is op grond van Arti­kel 58ra lid 8 van de Wet Publie­ke gezond­heid. Deze wet bepaalt name­lijk dat per­so­nen die beroeps- of bedrijfs­ma­tig werk­zaam­he­den ver­rich­ten in een aan­ge­we­zen sec­tor niet kun­nen wor­den ver­plicht een test­be­wijs te tonen. Werk­ne­mers zijn op dit moment dus nog uit­ge­zon­derd van de ver­plich­ting om een CTB te tonen.

 

Lees verder voor het wetsvoorstel

Het wets­voor­stel
Het inge­dien­de wets­voor­stel bepaalt dat de maat­re­gel van een CTB zal kun­nen wor­den opge­legd aan werk­ne­mers in twee soor­ten sec­to­ren.

Ten eer­ste in CTB-plich­ti­ge sec­to­ren. Dus aan werk­ne­mers die wer­ken op loca­ties waar al een CTB-plicht geldt voor bezoekers/klanten. Voor deze cate­go­rie van sec­to­ren wordt er dus een plicht opge­legd van­uit de over­heid. De werk­ge­ver kan hier niet van afwij­ken. Denk hier­bij aan de boven­ge­noem­de sec­to­ren, zoals de hore­ca en eve­ne­men­ten­sec­tor. Ver­der zal bij minis­te­ri­ë­le rege­ling nog nade­re invul­ling wor­den gege­ven aan wel­ke sec­to­ren hier nog meer onder gaan val­len en onder wel­ke voor­waar­den.

Ten twee­de kan in ove­ri­ge sec­to­ren aan werk­ge­vers de bevoegd­heid wor­den gege­ven tot het toe­pas­sen van een CTB-plicht op werk­ne­mers (en bezoe­kers) op werk­lo­ca­tie, na instem­ming van de onder­ne­mings­raad of per­so­neels­ver­te­gen­woor­di­ging. Bij deze rest­ca­te­go­rie zal er dus spra­ke zijn van een keu­ze­mo­ge­lijk­heid voor elke werk­ge­ver voor het al dan niet toe­pas­sen van een coro­na­toe­gangs­be­wijs. Hier­bij dient de werk­ge­ver zich af te vra­gen of het eisen van een CTB gepast en nodig is. Wel­ke sec­to­ren hier onder gaan val­len en onder wel­ke voor­waar­den zal ook bij minis­te­ri­ë­le rege­ling wor­den bepaald. Ver­der zal er nog een uit­brei­dings­mo­ge­lijk­heid voor de over­heid zijn om als­nog een CTB-plicht aan werknemers/bezoekers op te leg­gen in deze sec­to­ren, indien de ver­er­ge­ring van de coro­na-epi­de­mie dit vergt.

 

Lees verder voor het Advies raad van staten

Advies raad van sta­ten
De afde­ling advi­se­ring van de Raad van Sta­te is van mening dat de rege­ling voor werk­ge­vers in niet-CTB-plich­ti­ge sec­to­ren te inge­wik­keld is en kan lei­den tot con­flic­ten op de werk­vloer. Door­dat de werk­ge­ver fei­te­lijk gedwon­gen wordt om een keu­ze te maken tus­sen zijn gevac­ci­neer­de en niet-gevac­ci­neer­de werk­ne­mers komt de werk­ge­ver name­lijk in een onwen­se­lij­ke situ­a­tie terecht.

De afde­ling advi­seert dan ook om als uit­gangs­punt te nemen dat de minis­ter aan werk­ge­vers de ver­plich­ting op kan leg­gen om van werk­ne­mers een CTB te vra­gen, indien dat een belang­rij­ke bij­dra­ge kan leve­ren aan de volks­ge­zond­heid. Hier­bij zal de werk­ge­ver dit niet hoe­ven na te leven als er de moge­lijk­heid bestaat om op een ande­re, min­der ingrij­pen­de manier een ver­ge­lijk­baar bescher­mings­ni­veau te berei­ken. De vraag is of de Twee­de kamer naar aan­lei­ding van dit advies het wets­voor­stel zal amen­de­ren.

 

Lees verder voor de 2G toepassing

2G maat­re­gel van toe­pas­sing?
Gezien het feit dat de voor­be­rei­ding voor deze maat­re­gel vrij­wel gelijkloopt met de voor­be­rei­ding van de 2G/3G keu­ze­mo­ge­lijk­heid voor onder­ne­mers, kan vrij snel het mis­ver­stand ont­staan dat werk­ge­vers bin­nen­kort een 2G-maat­re­gel op hun werk­ne­mers kun­nen toe­pas­sen. Dit zou in fei­te op een vac­ci­na­tie­plicht neer­ko­men die bepaal­de werk­ge­vers aan hun werk­ne­mers kun­nen opleg­gen.

Demis­si­o­nair minis­ter de Jon­ge heeft ech­ter aan­ge­ge­ven dat de keu­ze­mo­ge­lijk­heid voor een 2G/3G-maat­re­gel alleen op loca­ties ziet  ‘’waar de risico’s op besmet­ting het aller­grootst zijn’’. Denk hier­bij voor­al aan kroe­gen, fes­ti­vals en eve­ne­men­ten. Deze keu­ze­mo­ge­lijk­heid wordt niet inge­voerd op het werk en ande­re essen­ti­ë­le sec­to­ren.

 

Lees verder voor aandachtspunten voor werkgever i.v.m. mensenrechten

Aan­dachts­pun­ten werk­ge­ver in ver­band met men­sen­rech­ten
Bij het vra­gen van een CTB door een werk­ge­ver komen enke­le men­sen­rech­ten om de hoek kij­ken. Zo wordt het ver­plicht tonen van een vac­ci­na­tie­be­wijs als een inper­king op het recht op licha­me­lij­ke inte­gri­teit gezien en komt bij het ver­wer­ken van deze medi­sche gege­vens het recht op pri­va­cy in het geding. Alle­bei grond­wet­te­lijk vast­ge­legd in res­pec­tie­ve­lijk arti­kel 11 en 10 van de Grond­wet.

Grond­rech­ten mogen ech­ter wor­den inge­perkt indien een der­ge­lij­ke beper­king bij wet is voor­zien, een legi­tiem doel nastreeft en nood­za­ke­lijk en pro­por­ti­o­neel is in een demo­cra­ti­sche samen­le­ving. Met de wet die bin­nen­kort (even­tu­eel) tot stand komt is het recht om een coro­na­toe­gangs­be­wijs te han­te­ren dus niet gelijk gerecht­vaar­digd voor werk­ge­vers. Het cre­ë­ren van gezon­de en vei­li­ge werk­om­stan­dig­he­den valt ech­ter wel onder een van de wet­te­lij­ke plich­ten van een werk­ge­ver en zou om die reden hier­bij wel als legi­tiem doel kun­nen die­nen. Het is ver­der aan de werk­ge­ver om voor zijn orga­ni­sa­tie te kij­ken of het han­te­ren van een CTB nood­za­ke­lijk en pro­por­ti­o­neel is. De werk­ge­ver kan hier­bij afwe­gen of er met min­der ingrij­pen­de maat­re­ge­len een soort­ge­lijk resul­taat kan wor­den bereikt. Dit zal veel­al afhan­gen van de werk­om­stan­dig­he­den, hoe groot de kans op besmet­ting op de werk­vloer is en de kwets­baar­heid van de mede­wer­kers of klan­ten.

Ver­der mag het ver­wer­ken van medi­sche gege­vens door­gaans niet door een werk­ge­ver gebeu­ren op grond van de pri­va­cy­wet AVG. Deze gege­vens die­nen dan ook door de bedrijfs­arts te wor­den ver­werkt. Een uit­zon­de­ring hier­op is ech­ter het zwaar­we­gen­de alge­meen belang, zo heeft het Col­le­ge van de Rech­ten van de Mens laatst ver­dui­de­lijkt. Het voor­ko­men van corona­ver­sprei­din­gen kan hier onder kan val­len, waar­door een CTB-plicht door werk­ge­vers niet per­se in strijd is met het recht op pri­va­cy.

Ten­slot­te dient, zoals bij het wets­voor­stel al aan­ge­ge­ven, toe­stem­ming te wor­den gevraagd van de onder­ne­mings­raad of per­so­neels­ver­te­gen­woor­di­ging o.g.v. arti­kel 27 lid 1 sub K WOR.  Als de onder­ne­ming niet over een van deze mede­zeg­gen­schaps­or­ga­nen beschikt is het nog ondui­de­lijk wat voor ande­re voor­waar­den er zul­len gel­den. Dui­de­lijk is wel dat de werk­ne­mers op een bepaal­de manier inspraak moe­ten kun­nen heb­ben.

 

Met het aan­ge­kon­dig­de wets­voor­stel lijkt de moge­lijk­heid van een werk­ge­ver om een coro­na­toe­gangs­be­wijs van zijn werk­ne­mer te ver­lan­gen een nieu­we rea­li­teit te gaan wor­den. Met deze even­tu­e­le nieu­we wet is het ech­ter nog niet in alle geval­len gerecht­vaar­digd voor een werk­ge­ver om een der­ge­lijk bewijs te ver­ei­sen. Dit zal per geval anders blij­ken en zo zijn er meer­de­re fac­to­ren die gewo­gen – en maat­re­ge­len die geno­men – die­nen te wor­den voor­dat een werk­ge­ver deze plicht op zijn werk­ne­mers gerecht­vaar­digd van toe­pas­sing kan ver­kla­ren.