Veel bedrij­ven besef­fen steeds meer dat een aan­zien­lijk risi­co bestaat dat ach­ter­af gezien toch onder een (alge­meen ver­bin­dend ver­klaar­de) cao val­len, met alle finan­ci­ë­le gevol­gen van dien.

Wat bedrij­ven vaak niet weten, is dat steeds meer cao’s afspra­ken bevat­ten over zzp’ers, met name over   en de arbeids­tij­den­wet (zie ook dit bericht). Over de mini­mum­ta­rie­ven voor zzp’ers is al veel dis­cus­sie geweest. Zo oor­deel­de de Neder­land­se Mede­din­gings­au­to­ri­teit dat het over­een­ko­men van mini­mum­ta­rie­ven met zzp’ers in strijd zou zijn met het mede­din­gings­recht. Het hof Den Haag stel­de in de zaak FNV/Kiem vra­gen aan het Hof van Jus­ti­tie van de Euro­pe­se Unie over de toe­pas­sing van mede­din­gings­recht op cao-bepa­lin­gen voor zelf­stan­di­gen. In ant­woord hier­op oordeelde het Euro­pees Hof dat der­ge­lij­ke cao-bepa­lin­gen bui­ten de wer­kings­sfeer van het mede­din­gings­recht kun­nen val­len, mits de zelf­stan­di­gen tij­dens de opdracht in een situ­a­tie ver­ke­ren die ver­ge­lijk­baar is met die van werk­ne­mers.  Dit bete­kent dat als de zelf­stan­di­gen fei­te­lijk in een onder­ge­schikt­heids­re­la­tie tot hun opdracht­ge­ver staan, zij als “schijn­zelf­stan­di­gen” kun­nen wor­den beschouwd en daar­mee dezelf­de bescher­ming genie­ten als werk­ne­mers. Het Hof bena­druk­te dat dit afhangt van de spe­ci­fie­ke omstan­dig­he­den van de werk­re­la­tie, zoals de mate van onder­ge­schikt­heid en de aard van de arbeids­voor­waar­den.

Zzp’ers zijn zelf niet auto­ma­tisch gebon­den aan een cao en zijn ook niet betrok­ken bij de onder­han­de­lin­gen hier­over. Een cao wordt immers over­een­ge­ko­men tus­sen werkgevers(organisaties) en vak­bon­den. Ondanks dat de zzp’er zelf niet aan de cao gebon­den is, zijn de aan de cao gebon­den werkgevers(organisaties) wel ver­plicht zich te hou­den aan de met de vak­bon­den gemaak­te afspra­ken, waar­door de zzp-afspra­ken ineens bin­nen een gehe­le bedrijfs­tak kun­nen gel­den. Vak­bon­den kun­nen ook nako­ming van deze afspra­ken vor­de­ren als gebon­den werk­ge­vers zich er niet aan hou­den.

De Neder­land­se over­heid heeft al eni­ge tijd plan­nen om her­vor­min­gen op de arbeids­markt door te voe­ren, spe­ci­fiek gericht op zzp’ers. In de brief van oud-minis­ter Van Gen­nip (Soci­a­le Zaken en Werk­ge­le­gen­heid) d.d. 3 april 2023 zijn deze plan­nen ook aan­ge­kon­digd, maar wat de sta­tus nu is van deze plan­nen is ons onbe­kend. Onder­deel van de plan­nen is dat onder­zoek moet wor­den gedaan naar de moge­lijk­he­den voor zzp’ers om een cao af te slui­ten. Het is ove­ri­gens al vaker (poli­tiek) geop­perd om zelf­stan­di­gen te laten deel­ne­men in col­lec­tie­ve onder­han­de­lin­gen met betrek­king tot de cao-afspra­ken die hen raken. Gezien deze ont­wik­ke­lin­gen is het niet ver­ras­send dat steeds meer cao’s bepa­lin­gen bevat­ten over zelf­stan­di­gen.

 

Cao’s met bepa­lin­gen over zzp’ers

Hier­on­der volgt een over­zicht van enke­le sectorcao’s die bepa­lin­gen bevat­ten over zzp’ers (niet limi­ta­tief). Bij iede­re cao is een kor­te samen­vat­ting opge­no­men van de belang­rijk­ste bepa­lin­gen over zzp’ers, en of de cao alge­meen ver­bin­dend is ver­klaard.

1. Archi­tec­ten­bu­reaus (loop­tijd 01/01/2024 – 31/12/2024): er is alleen spra­ke van een zzp-rela­tie als de opdracht­ne­mer een uur­ta­rief in reke­ning brengt van ten min­ste 150% van het bru­to uur­loon, ver­hoogd met 8% vakan­tie­toe­slag, dat geldt voor werk­ne­mers met ver­ge­lijk­ba­re werk­zaam­he­den in ver­ge­lijk­ba­re omstan­dig­he­den
2. Kunst­edu­ca­tie (loop­tijd 01/01/2024 – 31/12/2024): met de reken­tool Fair Prac­ti­ce kan een cao­sa­la­ris wor­den omge­re­kend naar een zzp-tarief. De cao Kunst­edu­ca­tie is op 9 maart 2024 alge­meen ver­bin­dend ver­klaard.
3. Ener­gie en nuts­be­drij­ven WENB-sec­tor cao GEO-pro­ces en ser­vi­ces (loop­tijd 01/04/2022 – 31/03/2024): zzp’ers wor­den tegen een maat­schap­pe­lijk ver­ant­woord tarief inge­zet. Dit tarief biedt de zelf­stan­di­ge, boven de regu­lie­re belo­ning in de sec­tor, de moge­lijk­heid zich te kun­nen ver­ze­ke­ren tegen de risico’s als zelf­stan­di­ge zoals arbeids­on­ge­schikt­heid, pen­si­oen en aan­spra­ke­lijk­heid. Het tarief zelf wordt niet genoemd.
4. NAPK Muziek­en­sem­bles (loop­tijd 01/03/2022 – 31/12/2024): de zzp’er ont­vangt een uur­ta­rief dat mini­maal 1,50 x het sala­ris van een werk­ne­mer in dezelf­de func­tie bedraagt.
5. Omroep­per­so­neel (loop­tijd 01/01/2024 – 31/12/2024): de Fair Prac­ti­ce Code is van toe­pas­sing. Als spra­ke is van een voortzetting/vergelijkbare nieu­we opdracht zal een opdracht­ge­ver in het aan­bod voor een over­een te komen tarief ten­min­ste het jaar­lijks van over­heids­we­ge aan publie­ke omroe­pen toe te ken­nen ver­meer­de­ring toe­pas­sen.
6. Toneel en Dans (loop­tijd 01/01/2024 – 31/12/2024): de zzp’er ont­vangt een uuratief dat mini­maal 1,50 X het bij de func­tie beho­ren­de sala­ris betreft. De cao Toneel en Dans is op 29 febru­a­ri 2024 alge­meen ver­bin­dend ver­klaard.
7. Vei­lig­heids­do­mein (loop­tijd 01/03/2024 – 01/03/2025 ): de opdracht­ge­ver zal zich hou­den aan de Arbeids­tij­den­wet en de daar­mee samen­han­gen­de regels voor de zzp’er.
8. Neder­land­se Podia: (loop­tijd 01/01/2024 – 31/03/2025) :de zzp’er ont­vangt een uur­ta­rief dat mini­maal 1,50 x het bij de func­tie beho­ren­de sala­ris betreft.
9. Neder­land­se Pop­po­dia en Fes­ti­vals (loop­tijd 01/01/2022 – 31/12/2025): afhan­ke­lijk van de aard van de te ver­rich­ten werk­zaam­he­den en de erva­ring van de zzp’er komt het (uur)tarief mini­maal over­een met een bru­to (uur)loon dat bepaald wordt door een bij de werk­zaam­he­den pas­sen­de func­tie en een ver­ge­lijk­ba­re erva­ring ver­me­nig­vul­digd met 1,5. Inmid­dels zijn par­tij­en een cao-akkoord over­een­ge­ko­men voor een nieu­we cao met als loop­tijd 01/01/2024 – 31/03/2025, maar de tek­sten voor de nieu­we cao zijn ten tij­de van het schrij­ven van deze blog nog niet gereed.
10. Zorg­ver­voer en taxi (loop­tijd 01/01/2023 – 30/06/2024, maar stil­zwij­gend ver­lengd): als een werk­ne­mer drie jaar of meer als zzp’er in de bran­che werk­zaam is geweest, wordt deze peri­o­de gezien als werk­zaam in de bran­che en wor­den even­tu­e­le erva­rings­ja­ren voor die peri­o­de mee­ge­no­men. De cao Zorg­ver­voer en taxi is op 4 juni 2024 alge­meen ver­bin­dend ver­klaard.

 

Con­clu­sie

Hoe­wel zzp’ers zelf geen par­tij zijn bij cao’s, loopt een bedrijf waar­op de cao met zzp-bepa­lin­gen van toe­pas­sing is een (finan­ci­eel) risi­co als de zzp-bepa­lin­gen uit de cao niet wor­den nage­ko­men. Denk aan het risi­co dat de Arbeids­in­spec­tie con­sta­teert dat de cao niet (vol­le­dig) wordt nage­leefd, dat vak­bon­den nako­ming van de cao vor­de­ren of dat een for­fai­tai­re boe­te wordt opge­legd. De hoog­te van zo’n boe­te is afhan­ke­lijk van wat par­tij­en hier­over heb­ben afge­spro­ken, maar kan aan­zien­lijk zijn. Het is dus cru­ci­aal om te beoor­de­len of een (alge­meen ver­bin­dend ver­klaar­de) cao op een bedrijf van toe­pas­sing is, waar­bij de rela­tief nieu­we zzp-bepa­lin­gen niet over het hoofd moe­ten wor­den gezien.

 

Twij­felt u of uw bedrijf gebon­den is aan een cao en of er ook voor uw bedrijf aan­vul­len­de zzp-bepa­lin­gen gel­den? Wij den­ken graag met u mee!

Meer weten over alles omtrent het onder­werp zzp? Klik dan hier!