Afge­lo­pen vrij­dag (6 okto­ber 2023) is de inter­net­con­sul­ta­tie gestart voor het con­cept­wets­voor­stel ”Ver­dui­de­lij­king beoor­de­ling arbeids­re­la­ties en rechts­ver­moe­den”. Met dit wets­voor­stel wordt gepoogd de jaren­lan­ge dis­cus­sie over schijn­zelf­stan­di­gen te beslech­ten. Wat houdt het wets­voor­stel in? Of beter gezegd: wat houdt het niet in?

Aller­eerst is het belang­rijk om vast te stel­len wat het wets­voor­stel níet inhoudt. Het wets­voor­stel is géén wets­wij­zi­ging, maar biedt een aan­vul­ling ter ver­dui­de­lij­king van de beoor­de­ling of iets een arbeids­re­la­tie is of niet. Er komen aan­vul­len­de cri­te­ria voor het onder­scheid tus­sen een werk­ne­mer en een zzp’er. Daar­over zo met­een meer.

Géén over­gangs­recht
Omdat het hui­di­ge toet­sings­ka­der of iets een arbeids­re­la­tie is of niet (arti­kel 7:610 lid 1 van het Bur­ger­lijk Wet­boek) met het wets­voor­stel niet wij­zigt, moe­ten werk­ge­vers er ook nu al reke­ning mee hou­den dat de hui­di­ge stand van zaken in de juris­pru­den­tie lei­dend is en blijft. Met ande­re woor­den:  als het op basis van de hui­di­ge wet en juris­pru­den­tie nu al dis­custa­bel is of spra­ke is van een ech­te zelf­stan­di­ge of toch een werk­ne­mer, dan zal die uit­komst in de toe­komst, als de wet in wer­king treedt, niet anders zijn. De juris­pru­den­tie heeft de afge­lo­pen jaren al laten zien dat de zzp’er van kleur kan ver­schie­ten en ineens als werk­ne­mer kan kwa­li­fi­ce­ren. Dit kan lei­den tot gro­te finan­ci­ë­le gevol­gen. Moge­lijk zijn werk­ge­vers in slaap gesust door het hand­ha­vings­mo­ra­to­ri­um van de fis­cus, die pas in 2025 het zwaard van Damo­cles velt. Of ver­schui­len zij zich ach­ter de krap­te op de arbeids­markt en de gestel­de wil van de zzp’er om echt alleen op die manier te wil­len con­trac­te­ren, bij­voor­beeld van­we­ge finan­ci­ë­le voor­de­len. Hier­door lijkt even­wel onvol­doen­de oog
te zijn voor de aan­zien­lij­ke arbeids­rech­te­lij­ke risico’s. Werk­ge­vers moe­ten zich nu al de vraag stel­len, dat als door te wach­ten op de wet zo met­een de con­clu­sie onom­keer­baar is dat een zzp’er eigen­lijk werk­ne­mer is, van­af wan­neer geldt dit dan? Denk bij die risico’s bij­voor­beeld aan het recht op loon­door­be­ta­ling tij­dens ziek­te of de aan­spraak op pen­si­oen. Zeker als je als werk­ge­ver aan­ge­slo­ten bent bij een bedrijfs­tak­pen­si­oen­fonds zal de zzp’er die straks als werk­ne­mer kwa­li­fi­ceert aan­spraak kun­nen maken op pen­si­oen over zijn arbeids­ver­le­den, ter­wijl de werk­ge­ver voor hem/haar geen pre­mies heeft afge­dra­gen. Dit kan lei­den tot toren­ho­ge claims. Bestuur­ders die nu al weten dat dit risi­co in hun orga­ni­sa­tie latent aan­we­zig is, moe­ten zich rea­li­se­ren dat zij als bestuur­der onder omstan­dig­he­den aan­spra­ke­lijk kun­nen zijn voor tekor­ten ten aan­zien van de pen­si­oen­bij­dra­gen van hun werk­ne­mers.

Omdat er geen over­gangs­recht komt, zal de ver­de­re ver­dui­de­lij­king of spra­ke is van een ech­te zelf­stan­di­ge of een werk­ne­mer in de nieu­we wet dus kun­nen bij­dra­gen aan het van kleur ver­schie­ten van de rela­tie, maar het moment waar­op dat gebeurt kan dus al in het ver­le­den lig­gen. Een afwach­ten­de reac­tie nu bij dis­cu­ta­be­le rela­ties, kan dus straks een gro­ter risi­co ople­ve­ren.

Aan­vul­len­de cri­te­ria
De in de nieu­we wet opge­no­men aan­vul­len­de cri­te­ria of spra­ke is van een arbeids­over­een­komst of een over­een­komst van opdracht zijn een uit­wer­king van de hui­di­ge juris­pru­den­tie. De cri­te­ria zijn als volgt:

1. is spra­ke van werk­in­hou­de­lij­ke aan­stu­ring van de werk­ge­ver (mate­ri­eel gezag)? en/of;
2. is het werk orga­ni­sa­to­risch inge­bed in de orga­ni­sa­tie van de werk­ge­ver? en
3. wordt het werk voor eigen reke­ning en risi­co ver­richt. Anders gezegd: is er spra­ke van écht onder­ne­mer­schap?

Cri­te­ria a en b ver­wij­zen naar een arbeids­re­la­tie. Toch kan ook indien (in eni­ge mate) aan 1 of bei­de cri­te­ria wordt vol­daan spra­ke zijn van een zzp-rela­tie, als aan cri­te­ria c wordt vol­daan.

De minis­ter kan bij minis­te­ri­ë­le rege­ling de boven­ge­noem­de cri­te­ria ver­der (met voor­beel­den) ver­dui­de­lij­ken. Denk hier­bij ook aan het Hand­boek loon­hef­fin­gen 2023, waar­in al eni­ge casus­po­si­ties door de fis­cus wor­den geschetst. De ver­dui­de­lij­king van de minis­ter gaat van groot belang zijn, omdat daar­door pas echt inzich­te­lijk wordt hoe zwaar bepaal­de criteria/aspecten wegen. Dit kan ook van tijd tot tijd ver­an­de­ren en eenvoudig(er) wor­den aan­ge­past c.q. aan­ge­vuld.

Daar­naast wordt een rechts­ver­moe­den van werk­ne­mer­schap geïn­tro­du­ceerd. Ver­dient iemand min­der dan EUR 32,24 per uur? Dan wordt in begin­sel aan­ge­no­men dat spra­ke is van een arbeids­re­la­tie. Dit tarief is een afge­lei­de van het mini­mum­loon. Het mini­mum­loon wordt grof­weg ver­me­nig­vul­digd met 1,2, want er wordt reke­ning gehou­den met onge­veer 20% aan extra kos­ten voor het wer­ken als zelf­stan­di­ge. Dit bedrag wordt ver­vol­gens ver­me­nig­vul­digd met een fac­tor 1,5, wat als kos­ten ter com­pen­sa­tie voor het acqui­re­ren van nieuw werk wordt gezien. Tege­lij­ker­tijd wordt het mini­mum­loon aan­ge­past, aan­ge­zien dat per 36 uur wordt bere­kend. Is er ondanks een lager tarief, toch spra­ke van een zzp-rela­tie? Dan moet de opdracht­ge­ver dit bewij­zen!

Inwerk­in­tre­ding
Het wets­voor­stel wordt beoogd op 1 janu­a­ri 2025 in wer­king te tre­den met een over­gangs­pe­ri­o­de tot 1 juli 2025.

Grijs gebied en moge­lij­ke con­se­quen­ties
Het is nog ondui­de­lijk wat er gaat gebeu­ren als par­tij­en een over­een­komst van opdracht over­een­ko­men met een B.V. en er geen IB-belas­ting plich­ti­ge zijn. Geldt dan dezelf­de toets, of is per defi­ni­tie vol­daan aan écht onder­ne­mer­schap? Wan­neer wordt door deze con­struc­tie heen geprikt? Een­zelf­de soort vraag kan wor­den gesteld voor situ­a­ties waar­bij wel spra­ke is van een IB-belas­ting plich­ti­ge, maar de betref­fen­de zzp’er werk­zaam­he­den ver­richt die kwa­li­fi­ce­ren als ‘Resul­taat uit Ove­ri­ge Werk­zaam­he­den’. Het gaat dan om werk­zaam­he­den met een veel­al zeer tij­de­lijk karak­ter.

Con­clu­sie
Dui­de­lijk is dat inwer­king­tre­ding van dit wets­voor­stel ertoe zal lei­den dat veel zelf­stan­di­gen toch als werk­ne­mer zul­len wor­den aan­ge­merkt, met alle moge­lij­ke claims en gevol­gen van dien (denk aan de eer­der loon­door­be­ta­ling bij ziek­te, aan­spraak op betaal­de vakan­tie, ver­plich­te opbouw van pen­si­oe­nen, etc.). Als gezegd, kan dit ook zien op het ver­le­den, omdat over­gangs­recht ont­breekt. Denk aller­eerst aan de men­sen in de zorg­sec­tor en de bouw­sec­tor. Maar ook orga­ni­sa­ties bui­ten deze bran­ches moe­ten oplet­ten. Het is daar­om zaak kri­tisch naar je eigen popu­la­tie zelf­stan­di­gen te kij­ken en geen afwach­ten­de hou­ding aan te nemen. Daar­bij gaat het niet alleen om de inhoud van de con­trac­tu­e­le afspra­ken, maar ook de uit­voe­ring in de prak­tijk. Waar­bij uiter­aard ook de fis­ca­le en pre­mie­rech­te­lij­ke kwa­li­fi­ca­tie kri­tisch moe­ten wor­den beke­ken.

Als u dat op prijs stelt gaan wij graag ver­der met u in gesprek om de con­se­quen­ties voor uw orga­ni­sa­tie op basis van een mul­ti­dis­ci­pli­nai­re aan­pak (samen met onze collega’s van EY Belas­ting­ad­vi­seurs LLP) ver­der in kaart te bren­gen.

 

Meer weten over alles omtrent het onder­werp zzp? Klik dan hier!